Chirurgiczna operacja żylaków – inwazyjny zabieg usuwania żyły

Chirurgiczna operacja żylaków to najstarsza z wykorzystywanych obecnie metod usuwania patologicznie zmienionych oraz niewydolnych żył powierzchniowych. Operacja żylaków nóg to jeden ze sposobów radzenia sobie z tym problemem, który może być najlepszym lub też jedynym możliwym rozwiązaniem, zwłaszcza w przypadku, gdy konieczne jest usunięcie żyły o dużych rozmiarach. Jakie są więc wskazania do przeprowadzenia takiego zabiegu i czy operacja żylaków jest bezpieczna?

Spis treści:

1. Czym jest operacja żylaków nóg i kiedy należy się jej poddać?
2. Jak wygląda przebieg takiej operacji?
3. Czy operacja na żylaki zawsze jest skuteczna i bezpieczna? Jakich efektów się spodziewać?
4. Rekonwalescencja i zalecenia w okresie po operacji żylaków
5. Przeciwwskazania, które mogą dyskwalifikować przed zabiegiem
6. Czy NFZ refunduje chirurgiczną operację żylaków?

Operacja żylaków nóg

Chirurgiczne usuwanie żylaków, czyli inaczej stripping lub metoda Babcocka, jest przeprowadzane z przyczyn medycznych, w celu leczenia przewlekłej niewydolności żylnej. Poprzez usunięcie niewydolnego naczynia, krew może ponownie swobodnie przepływać, a przeciążone żyły kończyn dolnych zostają odbarczone. Podjęcie odpowiednich kroków minimalizuje również ryzyko rozwinięcia się zapalenia żył, obrzęków czy zmian troficznych na skórze goleni.

Operacyjne usuwanie żylaków to metoda, którą stosuje się przede wszystkim u pacjentów z zaawansowaną chorobą żylakową. W sytuacji, gdy niewydolność żył jest już znaczna i nie są one w stanie realizować swoich funkcji, zastosowanie mniej inwazyjnych sposobów leczenia tego schorzenia jest po prostu niemożliwe.

Przebieg operacji z perspektywy pacjenta

Operacja na żylaki polega na usunięciu zmienionej chorobowo żyły odpiszczelowej albo odstrzałkowej. Usuwane są również same żylaki oraz przerywana jest ciągłość perforatorów. Zabieg operacyjny zazwyczaj jest wykonywany w znieczuleniu ogólnym lub przewodowym, choć można również zastosować znieczulenie miejscowe.

Jaki jest zatem przebieg zabiegu likwidowania żylaków? Gdy usunięciu podlegają tak zwane żylaki pachwinowe, konieczne jest wykonanie nacięcia w pachwinie, czyli w tym miejscu, w którym żyła odpiszczelowa wpada do żył głębokich. W sytuacji, gdy ma zostać natomiast usunięta żyła odstrzałkowa, pierwsze nacięcie jest wykonywane pod kolanem. Lekarz przecina i podwiązuje naczynie, po czym wykonywane jest drugie nacięcie przy kostce. To właśnie w tym miejscu do chorej żyły wprowadza się metalową sondę, czyli stripper, zakończoną główką. Sonda znajduje się na całej długości usuwanej żyły. Gdy dotrze ona do miejsca pierwszego nacięcia, sonda jest wyciąga na zewnątrz jednym szarpnięciem, wraz z chorą żyłą.

Metoda klasyczna obejmuje również usuwanie żylaków, czyli tak zwanych gałęzi żylnych. W tym celu, wzdłuż przebiegu pnia żylnego wykonuje się drobne nacięcia na skórze, dzięki którym korzystając ze specjalnych haczyków i szczypczyków, usuwane są te zmiany.

Cały zabieg trwa około godziny, a nacięcia na skórze są zamykane przy pomocy specjalnych plastrów lub zakładane są na nie szwy.

Skuteczność operacji – efekty, ewentualne powikłania i zagrożenia

Jeśli chodzi o skuteczność, operacyjne leczenie żylaków daje bardzo dobre efekty, ale należy pamiętać, że jest to wciąż metoda inwazyjna. Jak każda operacja może zatem stanowić swego rodzaju zagrożenie dla zdrowia pacjenta. Warto także podkreślić, że stripping żyły odpiszczelowej i odstrzałkowej nie daje nam pełnej gwarancji, iż zmiany chorobowe znów się nie pojawią. Mogą one rozwinąć się w zupełnie innym miejscu niż dotychczas, ale także odtworzyć się dokładnie tam, gdzie zostały poprzednio usunięte podczas zabiegu operacyjnego. Są to wówczas tak zwane żylaki nawrotowe, które wcześnie rozpoznane można już jednak leczyć mniej inwazyjnymi metodami.

A jakie powikłania mogą wystąpić w wyniku przeprowadzenia operacji żylaków? Mogą to być między innymi:

• małych rozmiarów blizny – powstają w miejscu wykonywania nacięć na skórze,
• krwiak – w miejscu usunięcia żyły zwykle pojawiają się krwiaki po operacji żylaków,
• obrzęk – noga po operacji żylaków może być przez jakiś czas obrzęknięta,
• wyciek chłonki lub krwawienie z ran,
• zakażenie ran operacyjnych,
• uszkodzenie nerwów czuciowych – skutkuje to przejściowymi lub stałymi zaburzeniami czucia na powierzchni skóry kończyn dolnych,
• zakrzepica żył głębokich – zakrzepica po operacji jest bardzo rzadkim, ale jednocześnie niezwykle poważnym powikłaniem,
• wtórna zatorowość płucna – również dotyka małej grupy pacjentów, ale stanowi poważne zagrożenie.

Zalecenia po operacji żylaków – ile zwolnienia, rekonwalescencja, pończochy uciskowe

Jeśli chodzi o żylaki nóg, operacja jak można się domyślić powoduje pewne ograniczenia dla pacjenta. Przede wszystkim, tuż po zabiegu na operowaną nogę zakładany jest opatrunek uciskowy. Najczęściej jest to po prostu odpowiednio dobrana pończocha uciskowa. Zazwyczaj pacjenci są wypisywani ze szpitala dzień po operacji żylaków, a czasem nawet tego samego dnia.

Zwykle po tygodniu należy zgłosić się na kontrolę, w trakcie której zostają zdjęte szwy oraz zmieniany jest opatrunek. Przez cały ten czas pacjent może się normalnie poruszać, ale zalecenia po operacji żylaków mówią o tym, aby nie przebywać zbyt długo w pozycji siedzącej lub stojącej. Specjaliści zalecają noszenie opatrunku uciskowego nawet przez kilka kolejnych miesięcy, gdyż sprzyja to szybszemu gojeniu się ran oraz wchłanianiu krwiaków.

Rekonwalescencja po operacji żylaków kończyn dolnych w większości przypadków wynosi od 2 do 4 tygodni. Po tym czasie pacjenci z reguły odzyskują pełną sprawność i są w stanie wrócić do swoich normalnych obowiązków. A ile zwolnienia po operacji na żylaki może nam przysługiwać? O tym decyduje lekarz, ale zazwyczaj jest to właśnie okres 2-4 tygodni.

Przeciwwskazania, które dyskwalifikują możliwość operacji

Tak jak w przypadku każdego innego zabiegu chirurgicznego istnieją pewne przeciwwskazania, które wykluczają możliwość wykonania operacji w celu leczenia żylaków. Wśród najważniejszych przeciwwskazań należy wymienić takie dolegliwości jak:

• zakrzepica żył głębokich – po operacji żyły głębokie powinny przejąć funkcje żył powierzchniowych, dlatego przed zabiegiem należy wyleczyć zakrzepicę, aby zachowana była drożność w żyłach głębokich,
• niedokrwienie kończyn dolnych – np. w rezultacie miażdżycy zarostowej tętnic, choroby Buergera lub cukrzycy,
• ograniczona sprawność ruchowa lub całkowite unieruchomienie pacjenta,
• patologiczna otyłość,
• problemy z krzepnięciem krwi.

Operacja żylaków – NFZ i refundacja

Metoda Babcocka, czyli klasyczny sposób operacyjnego usuwania żylaków jest jedynym refundowanym przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Wszystkie pozostałe, mniej inwazyjne metody leczenia choroby żylakowej są pełnopłatne.

Literatura

1. Hobbs, John T.; Surgery and sclerotherapy in the treatment of varicose veins: a random trial.; Archives of surgery 109.6 (1974): 793-796.
2. Critchley, G., et al.; Complications of varicose vein surgery.; Annals of the Royal College of Surgeons of England 79.2 (1997): 105.
3. Rivlin, Stanley.; The surgical cure of primary varicose veins.; British journal of surgery 62.11 (1975): 913-917.
4. Milik, Krzysztof, et al.; Leczenie operacyjne chorób żylnych i urazów żył kończyn dolnych na przestrzeni dziejów.; Chirurgia Polska 8.4 (2006): 269-273.
5. Krasiński, Zbigniew, et al.; Operacje żylaków–czy niosą za sobą ryzyko zakrzepicy żył głębokich? Porównanie laserowej obliteracji żyły odpiszczelowej i klasycznej safenektomii, 2017