Jak usunąć żylaki? Metody usuwania żylaków

Usuwanie żylaków to temat interesujący dużą grupę osób zmagających się z tym dość powszechnym problemem. Im wcześniej skonsultujemy się ze specjalistą, tym szybciej otrzymamy niezbędną pomoc. Tym samym unikniemy nieprzyjemnych powikłań, takich jak chociażby pęknięcie żylaka. Istnieją różne sposoby usuwania żylaków kończyn dolnych. To jaka metoda zostanie ostatecznie wybrana zależy głównie od charakteru zmian oraz od ich zaawansowania. Musimy bowiem pamiętać, że żylaki to nie tylko defekt kosmetyczny, ale przede wszystkim problem natury medycznej.

Spis treści:

1. Jakie metody usuwania żylaków są najczęściej wykorzystywane w medycynie?
2. Kwalifikacja do leczenia zabiegowego
3. Zabieg skleroterapii
4. Klejenie klejem tkankowym
5. Usuwanie  żylaków falami radiowymi
6. Laser EVLA
7. Usuwanie  żylaków parą wodną
8. Stripping żył
9. Kriochirurgia
10. Miniflebektomia
11. Rekonwalescencja po zabiegach

Metody usuwania żylaków – chemiczne, termiczne, operacyjne

Delikatne pajączki, ból i uczucie ciężkości nóg, kurcze łydek czy obrzęki kostek znikające po nocnym wypoczynku – wszystkie te objawy, które zwykle bagatelizujemy, świadczą o rozwoju choroby żylakowej. Zaniechanie podjęcia odpowiednich kroków w celu zahamowania tego procesu, niechybnie prowadzi do powstania różnej wielkości żylaków. Nadmiernie rozszerzone żyły stają się dobrze wyczuwalne pod palcami i wypukłe, przez co są widoczne nawet z daleka. I to właśnie nieestetyczny wygląd takich zmian albo co gorsza dopiero pęknięty żylak, skłaniają wielu pacjentów do tego, by spotkać się ze specjalistą i wykonać zabieg na żylaki.

A kiedy zabieg żylaków jest konieczny? O tym tak naprawdę decyduje lekarz, który po przeprowadzeniu odpowiednich testów i badań, jest w stanie określić stopień zaawansowania zmian oraz ich charakter. Dzięki temu, może on również zaproponować pacjentowi najlepszy dla niego sposób leczenia. Na szczęście w większości, nowoczesne metody usuwania żylaków kończyn dolnych są mało inwazyjne. Oznacza to, że po przeprowadzeniu zabiegu, pacjent może niemal natychmiast powrócić do wykonywania swoich codziennych obowiązków. Stosując najnowsze sposoby na żylaki, usuwanie takich zmian staje się łatwiejsze, szybsze i skuteczniejsze.

Obecnie, metody  usuwania żylaków wymienione w powyższej tabelce dzieli się na:

• metody chemiczne (skleroterapia, klejenie żylaków);
• metody termiczne (leczenie przy pomocy lasera, fal radiowych, pary wodnej);
• inwazyjne metody chirurgiczne (stripping, kriostripping, miniflebektomia).

Sprawdzenie stanu żył kwalifikujące do zabiegów

Czy żylaki bolą? W większości przypadków same poszerzone żyły nie wywołują dolegliwości bólowych. Dlatego musimy zwracać uwagę na inne objawy, które powinny nas skłonić do wizyty u lekarza. Tylko on może bowiem określić stopień zaawansowania zmian na nogach, co pozwoli dobrać najwłaściwszą metodę leczenia. W jaki sposób lekarz sprawdza zatem stan żył?

Przede wszystkim przeprowadza on wywiad z pacjentem, a następnie przygląda się zmianom na jego nogach i bada je palpacyjnie. W ten sposób określa wielkość żylaków i stan skóry, a także wyczuwa obrzęki oraz stwardnienia i zgrubienia występujące wzdłuż żył powierzchniowych. Po przeprowadzeniu takich wstępnych oględzin kończyny, lekarz może także zdecydować o tym, że należy wykonać jakieś dodatkowe badanie lub test. Jest to szczególnie ważne w sytuacji, gdy zaawansowanie zmian wskazuje na konieczność wykonania zabiegu usunięcia żylaków. Jakie są zatem najpopularniejsze badania określające stan żył?

1. Próba marszowa

Na nogę stojącego pacjenta zakładana jest opaska gumowa. Powinna się ona znaleźć wysoko na udzie. Następnie pacjent musi spacerować przez kilka minut, co powoduje, że krew z żył powierzchniowych jest transportowana w wyniku pracy mięśni do żył głębokich. Jeśli krótki spacer spowoduje, że żylaki przestaną być widoczne, jest to dla lekarza dowód na prawidłową pracę zastawek żył głębokich, które zatrzymują krew.

Taki test powinien być przeprowadzony zwłaszcza w sytuacji, gdy planowany jest zabieg obejmujący usunięcie gałęzi i pnia żyły powierzchniowej. Wówczas bowiem lekarz musi być pewien, że ich funkcję przejmą sprawne żyły głębokie.

2. Próba opaskowa

Pacjent znajduje się w pozycji leżącej. Lekarz masuje uniesioną do góry nogę, w taki sposób, aby krew odpłynęła z żył powierzchniowych. Wówczas no uda nakładana jest opaska uciskowa, po czym pacjent musi wstać. Początkowo żylaki nie są widoczne na nodze, ale jeśli po ściągnięciu opaski szybko pojawiają się z powrotem, wraz z cofającą się krwią, oznacza to niewydolność zastawek w ujściu żyły, która jest badana.

3. USG Doppler

Nowoczesne badanie, które pozwala lekarzowi przeprowadzić dokładną ocenę stanu żył powierzchniowych oraz głębokich. W zależności od potrzeb, pacjent może siedzieć, leżeć lub stać podczas badania. Lekarz przesuwa po skórze kończyny dolnej głowicę aparatu dopplerowskiego, dzięki czemu na monitorze widzi zarówno zastawki, jak i płynącą w żyłach krew. Może zatem sprawdzić kondycję naczyń krwionośnych oraz to, w jaki sposób one funkcjonują. Na monitorze widoczne są również wszelkie przeszkody, na które napotyka przepływająca przez żyły krew, takie jak zakrzepy. Ze względu na dużą dokładność badania, jest ono jednym z najważniejszych, które wykonuje się u pacjentów przed zabiegiem usunięcia żylaków.

4. Angiografia

Badanie radiologiczne pozwalające ocenić kondycję wybranych części układu krwionośnego. Do określonego naczynia krwionośnego pacjenta wprowadzany jest cewnik, przez który podawana jest substancja kontrastowa. Dzięki niej, lekarz może obserwować sposób wypełniania się naczynia krwią zmieszaną z kontrastem. Pozwala to stwierdzić czy naczynia krwionośne są drożne. Jeśli okaże się, że nie działają one w pełni sprawnie, lekarz jest w stanie stwierdzić, gdzie występuje zwężenie, zablokowanie lub też nadmierne poszerzenie konkretnego naczynia.

Skleroterapia żylaków – ostrzykiwanie i piankowanie

Co to jest skleroterapia? Jest to nieoperacyjny sposób usuwania żylaków, stosowany głównie w przypadku zmian w żyłach o niewielkim przekroju. Zabieg skleroterapii to ostrzykiwanie żylaków specjalnym preparatem, który wywołuje kontrolowany stan zapalny. W rezultacie, po kilku tygodniach następuje obliteracja żyły, czyli jej zwłóknienie i zarośnięcie światła żyły. Dzięki temu, krew wybiera sobie nową drogę przepływu i bez przeszkód krąży w prawidłowy sposób.

Takie zastrzyki na żylaki są wykonywane w kilku miejscach bezpośrednio do żyły. Często nawet pojedyncze żylaki lub pajączki pojawiają się w kilku miejscach na kończynie i nie można się ich pozbyć w ramach jednego zabiegu. W związku z tym, skleroterapia bywa leczeniem wieloetapowym, w ramach którego żyła jest ostrzykiwana kilka razy w odstępach wynoszących około 2 tygodnie.

U niektórych pacjentów stosowana jest także echoskleroterapia, czy też skleroterapia piankowa. Wówczas do żyły wstrzykiwana jest pianka obliterująca, która utrzymuje się w niej dłużej. Efekt jest taki sam jak w przypadku tradycyjnej skleroterapii, ale piankowanie żylaków może być zastosowane również u pacjentów ze zmianami o większej średnicy.

Ile trwa i jak wygląda taki zabieg z perspektywy pacjenta?

Zabieg trwa przeciętnie od 10 do 30 minut i jest wykonywany w warunkach ambulatoryjnych. Przy mniejszych zabiegach nie jest wymagane podawanie znieczulenia, gdyż może być to bardziej bolesne niż sama skleroterapia. W przypadku większych zabiegów można zastosować znieczulenie miejscowe. Skleroterapia jest pełnopłatna, a zatem nie można jej przeprowadzić na kasę chorych.

U pacjentów, u których wykonywana jest skleroterapia, zachowanie po zabiegu powinno być zupełnie normalne. Mogą oni wykonywać swoje codzienne obowiązki i powinni oni wręcz chodzić. Zalecenia po usunięciu żylaków tą metodą to przede wszystkim terapia kompresyjna. Pacjenci muszą więc stosować opatrunek uciskowy przez okres od kilku do kilkunastu tygodni, w zależności od wielkości naczynia poddawanego zabiegowi.

Warto także pamiętać, że u osób, u których wykonana była skleroterapia, po zabiegu mogą pojawić się pewne powikłania. Mogą być to zmiany skórne, zapalenie żył, reakcja uczuleniowa lub objawy przedawkowania środka leczniczego. Jest to jednak bezpieczny zabieg, co powinni brać pod uwagę pacjenci zastanawiający się co będzie lepsze: skleroterapia czy laser? Obydwie metody są bowiem równie skuteczne i stwarzają małe zagrożenie dla pacjenta.

Klejenie żylaków

Jak usunąć żylaki? Jedną z coraz popularniejszych metod jest klejenie żylaków. Podczas tego typu zabiegu do chorej żyły podawany jest specjalny klej tkankowy. Robi się to przy użyciu urządzenia, które swoim wyglądem przypomina pistolet. Wprowadzony w ten sposób do żyły klej chirurgiczny zamyka jej światło i daje początek procesowi jego zrastania się.

Opinie o klejeniu żylaków są bardzo pozytywne, ponieważ zabieg przeprowadza się w warunkach ambulatoryjnych z zastosowaniem znieczulenia punktowego. Wszystko trwa około pół godziny, a pacjent może od razu podjąć swoje codzienne obowiązki, zwykle bez konieczności używania opatrunku uciskowego. Początkowo należy jedynie ograniczyć intensywną aktywność fizyczną.

Klejenie żylaków jest bardzo bezpiecznym zabiegiem, a ryzyko tego, że wystąpią po nim powikłania jest minimalne. Niestety zabieg nie jest obecnie refundowany przez NFZ.

Usuwanie żylaków falami radiowymi RF

Leczenie żylaków falami radiowymi to inaczej metoda EVRF. Jest to skrót od jej angielskiej nazwy, czyli Endovenous Radiofrequency Therapy. Zabieg ten, wykorzystujący fale RF, jest mało inwazyjny. Polega on na uszkodzeniu zmienionej chorobowo żyły przy pomocy energii cieplnej, jaka jest wytwarzana przez fale elektromagnetyczne o częstotliwości radiowej. Aby osiągnąć taki efekt, do żylaka wprowadzany jest cewnik lub igła ablacyjna połączone z generatorem impulsów. Uzyskiwana w ten sposób wysoka temperatura powoduje obkurczenie ścian żylaka, rozwinięcie się stanu zapalnego, a w efekcie zwłóknienie i zarośnięcie żylaka.

Zabieg jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym, pod kontrolą USG i zwykle trwa od 20 do 60 minut. W niektórych przypadkach, lekarz może zalecić stosowanie u pacjenta terapii uciskowej przez kilkanaście dni po zabiegu. Najczęściej do codziennych obowiązków można wrócić już w dniu zabiegu, pamiętając jednak o tym, by unikać nadmiernego obciążania nóg i gorących kąpieli.

W ramach tej metody przeprowadza się zamykanie naczynek falami radiowymi, które mogą mieć średnicę nawet poniżej 1 mm. Fale radiowe wykorzystuje się jednak również do usuwania średnich i dużych żylaków. Ze względu na bardzo dobre efekty leczenia, opinie na temat zabiegu są pozytywne.

Kiedy do leczenia tego typu zmian stosuje się fale radiowe, skutki uboczne to między innymi ból i zaczerwienienie.

Laseroterapia wewnątrzżylna EVLA

Usuwanie żylaków laserem to nowoczesna metoda radzenia sobie z tym problemem. Jest to nieinwazyjne rozwiązanie, wybierane przez coraz większą grupę lekarzy i pacjentów. Polega ono na wprowadzeniu do żylaka cewnika emitującego światło lasera. Wytwarzana w ten sposób energia cieplna powoduje obkurczenie chorej żyły i w rezultacie zamknięcie naczynia. Przed zabiegiem stosowana jest tumescencja, czyli rodzaj znieczulenia miejscowego, które działa również przeciwzapalnie i obkurcza żyły. Dzięki niemu, zabieg jest jeszcze bezpieczniejszy i skuteczniejszy.

Laserowe usuwanie żylaków jest kontrolowane przy pomocy USG i trwa zazwyczaj od 20 do 60 minut. Pacjent może od razu wrócić do wykonywania swoich obowiązków, ale musi stosować terapię uciskową przez okres od kilkunastu dni do kilku miesięcy, w zależności od zaleceń lekarza.

Usuwanie żylaków parą wodną SVS

Leczenie żylaków parą wodną polega na wprowadzeniu do ich wnętrza specjalnego cewnika. Za jego pomocą do żylaka wprowadzana jest para wodna o temperaturze wynoszącej od 120 do 140 stopni Celsjusza. Wysoka temperatura podrażnia żyłę, w której stopniowo dochodzi do zwłóknienia i degradacji. W miejscu, w którym występują żylaki para wodna rozchodzi się równomiernie po całej żyle zmienionej chorobowo. Zastosowanie metody SVS pozwala zatem zamknąć również żylaki o krętym przebiegu, które są trudne do leczenia.

Usuwanie żylaków parą wodną to bezpieczna i skuteczna metoda leczenia, którą można stosować w przypadku zmian o różnej średnicy. Zabieg zwykle trwa 20-40 min i jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym. Powikłania występują bardzo rzadko i nie są poważne. Zwykle pacjenci odczuwają ból kończyny oraz obserwują na niej zmiany skórne.

Z reguły pacjent może wrócić do swoich codziennych obowiązków po około 1-2 dniach po zabiegu. Konieczne jest jednak noszenie wyrobów uciskowych, zwykle przez 1-2 tygodnie.

Chirurgiczne usuwanie żylaków – stripping żył

Operacyjne usuwanie żylaków, czyli inaczej stripping, to inwazyjna metoda leczenie tego typu zmian na kończynach dolnych. Operacja żylaków polega na wykonaniu odpowiednich nacięć na skórze i wyciągnięciu na zewnątrz żyły zmienionej chorobowo (odpiszczelowej lub odstrzałkowej) przy pomocy metalowej sondy, czyli tak zwanego strippera.

Operacja na żylaki może trwać od 60 do 90 minut i jest wykonywana w znieczuleniu ogólnym lub przewodowym. Jest to jedyny zabieg usuwania żylaków refundowany przez NFZ. Po operacji w miejscach nacięć zakładane są szwy, które zwykle ściągą się po około 10 dniach. Pacjenci najczęściej obserwują zasinienie na nodze i krwiaki po operacji żylaków, a także mogą odczuwać przez kilka dni dolegliwości bólowe. Z kolei wspomniane krwiaki na nogach znikają po kilku tygodniach. Pełna rekonwalescencja po strippingu trwa zazwyczaj 2-4 tygodnie i obejmuje ona również konieczność noszenia wyrobów uciskowych, nawet do kilku miesięcy po zabiegu.

Kriochirurgia – zamrażanie żylaków kończyn dolnych

Kriochirurgia lub inaczej również kriostripping to metoda, w której do usuwania żylaków wykorzystuje się działanie niskiej temperatury. W ramach zabiegu lekarz wykonuje kilka malutkich nacięć wzdłuż przebiegu operowanej żyły. Dzięki nim możliwe jest wprowadzenie sondy, która przy pomocy połączonego z nią aparatu zostaje schłodzona podtlenkiem azotu. Na żylaki oddziałuje temperatura wynosząca od -80 do -100 stopni Celsjusza. W efekcie żyła zostaje przymrożona do sondy i następnie jest ona kawałek po kawałku wyciągana wraz z odgałęzieniami.

Zamrażanie żylaków kończyn dolnych trwa ok. 60-120 minut i jest wykonywane w znieczuleniu miejscowym. Pacjenci często obserwują na kończynach zasinienia oraz krwiaki po zabiegu, które utrzymują się do kilku tygodni. Nieco poważniejszym powikłaniem może być uszkodzenie nerwów lub tkanek otaczających poddawane zabiegowi miejsce. Czas rekonwalescencji to zwykle 2-4 tygodnie. Pacjenci muszą także używać wyrobów uciskowych przez okres od kilkunastu do kilkudziesięciu dni.

Miniflebektomia – szydełkowanie żylaków

Miniflebektomia, czy też inaczej szydełkowanie żylaków, to mało inwazyjny zabieg likwidowania tego typu zmian, który jest stosowany u pacjentów z rozległymi żylakami. Metoda ta stanowi też często uzupełnienie innych zabiegów, których celem jest usuwanie miejscowe żylaków.

Szydełkowanie żył polega na wykonaniu malutkich nacięć wzdłuż przebiegu chorej żyły, przez które kawałek po kawałku wyciągane i usuwane są żyły. Używane są do tego specjalne narzędzia, które swoim wyglądem przypominają właśnie szydełko.

Miniflebektomia jest przeprowadzana w znieczuleniu miejscowym, a sam zabieg z reguły trwa 20-40 minut. Pacjent może niemal od razu powrócić do swoich obowiązków, a zalecenia po zabiegu to przede wszystkim unikanie bezruchu i leżenia, gdyż może to wywołać poważne powikłania, takie jak zakrzepica żylna. W większości przypadków jedyne dolegliwości z jakimi zmagają się pacjenci to ból kończyny oraz zasinienie i krwiaki ustępujące po kilku tygodniach. Osoby po miniflebektomii muszą także nosić wyroby uciskowe przez okres kilku do kilkunastu dni.

Ze względu na swoją małoinwazyjność oraz bezpieczeństwo i skuteczność, miniflebektomia ma bardzo pozytywne opinie wśród lekarzy i pacjentów.

Rekonwalescencja po zabiegach – o czym należy pamiętać po usuwaniu żylaków?

Zalecenia dla pacjentów po wykonaniu zabiegu usunięcia żylaków mogą się nieco różnić, w zależności od wybranej metody leczenia lub stopnia zaawansowania zmian. Niezależnie jednak od tego w jaki sposób likwidowane są takie zmiany, pacjenci powinni pamiętać o tym by:

• możliwie szybko zacząć chodzić – dzięki temu ograniczamy ryzyko powstania zakrzepów w żyłach;
• stosować leki przeciw zakrzepom – jeśli zostaną nam one zalecone przez lekarza;
• używać wyrobów uciskowych – należy bandażować żylaki przy pomocy bandaży uciskowych lub stosować pończochy uciskowe zgodnie z zaleceniami lekarza;
• systematycznie zmieniać opatrunki – zgodnie z instrukcjami lekarza;
• stosować maści wspomagające prawidłową pracę żył – np. maści z wyciągiem z kasztanowca i miłorzębu japońskiego;
• unikać nadmiernego wysiłku – np. noszenia ciężkich przedmiotów;
• unikać wysokich temperatur – nie należy się zatem zbyt długo opalać, korzystać z sauny, solarium czy gorących kąpieli;
• korzystać z masaży – po około 2 tygodniach po zabiegu, pomagają one usprawnić krążenie krwi.

Literatura

1. Einarsson E, Ekolf B, Neglen P.; Sclerotherapy as treatment for varicose veins: a prospective randomized study.; Phlebology. 1993;8:22–23
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279246/
3. Paravastu SC, Horne M, Dodd PD.; Endovenous ablation therapy (laser or radiofrequency) or foam sclerotherapy versus conventional surgical repair for short saphenous varicose veins.; Cochrane Database Syst Rev 2016;
4. Winterborn, R. J., and C. R. R. Corbett.; Treatment of varicose veins: the present and the future–a questionnaire survey.; The Annals of The Royal College of Surgeons of England 90.7 (2008): 561-564.