Teleangiektazje na nogach i twarzy – co to jest i jak im przeciwdziałać?

Teleangiektazje, czyli poszerzone żyłki śródskórne, są problemem dotykającym sporą grupę osób w naszym społeczeństwie. Schorzenie to polega na poszerzaniu się drobnych naczyń krwionośnych, które znajdują się bardzo blisko powierzchni naszej skóry oraz w okolicach błon śluzowych. Jakie są przyczyny ich powstawania? I w jaki sposób możemy skutecznie pozbyć się tego nieestetycznego problemu? Przedstawiamy najważniejsze informacje na ten temat.

Spis treści:

Czym są teleangiektazje? Charakterystyka z punktu widzenia medycyny
Przyczyny powstawania teleangiektazji i potencjalne czynniki zwiększające ich prawdopodobieństwo
Objawy wskazujące na obecność teleangiektazji
Rodzaje i klasyfikacja medyczna
Leczenie teleangiektazji i specjalistyczne zamykanie naczynek
Przeciwwskazania i potencjalne skutki uboczne

Teleangiektazje – co to jest? Charakterystyka

Teleangiektazje lub inaczej wenektazje, to bardzo drobne, rozszerzone naczynia krwionośne, które znajdują się około 0,4 mm pod naszą skórą. Są to widoczne gołym okiem zmiany, które swoim wyglądem przypominają cieniutkie nitki, występujące pojedynczo lub w większych grupach, a niekiedy tworzą też rumień. Teleangiektazje różnią się między sobą barwą. U pacjentów mogą się zatem pojawić pajączki o czerwonym zabarwieniu (unaczynienie tętnicze) oraz przybierające kolor sinoniebieski (unaczynienie żylne).

Zmiany tego typu stanowią najczęstsze zaburzenie żylne, które dotyka od 40% do 50% całej populacji krajów rozwiniętych. Z problemem tym zmagają się jednak głównie kobiety, co jest związane z ich gospodarką hormonalną. Estrogen rozluźnia bowiem mięśnie naczyń, które stają się bardziej podatne na rozszerzanie się. W większości przypadków teleangiektazje, które są zarówno problemem estetycznym, jak i medycznym, występują na nogach oraz na twarzy pacjentów.

Teleangiektazje – przyczyny powstawania widocznych żyłek

Jeśli chodzi o teleangiektazje przyczyny tego schorzenia mogą mieć różne podłoże. W każdym przypadku wynikają one jednak z nadmiernego rozszerzenia lub osłabienia naczynek krwionośnych. Jest to efekt zastoju krwi oraz zwiększenia się ciśnienia w żyłach.

Rozszerzone naczynka mogą powstawać w wyniku wielu różnych schorzeń lub zaburzeń o podłożu ogólnoustrojowym i dermatologicznym. Wśród tego typu przyczyn występowania teleangiektazji możemy wymienić:

naczyniak gwiaździsty – może powstawać samoistnie lub w czasie ciąży oraz przy marskości wątroby;
linijne teleangiektazje – do ich przyczyn zaliczamy trądzik różowaty, nabłoniak podstawnokomórkowy, ataksja teleangiektazja (zespół ataksja-teleangiektazja), teleangiektazje samoistne, fotostarzenie skóry czy nadciśnienie żylne, zespół rakowiaka, mastocytozę;
poikilodermia (przebarwienie siateczkowate) – uszkodzenie skóry, którego przyczyną jest promieniowanie jonizujące lub zanik pstry naczyniasty skóry, chłoniak T-komórkowy skóry;
teleangiektazje plamiste – twardzina układowa ograniczona;
teleangiektazje okołopaznokciowe – choroba Rendu-Oslera-Webera, sklerodermia, zapalenie skórno-mięśniowe, toczeń rumieniowaty układowy;
zespół Sturge’a-Webera – zespół wad wrodzonych, których objawem jest naczyniak płaski na twarzy.
teleangiektazje grudkowe – wrodzona naczyniowatość krwotoczna;

Czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia schorzenia:

Wyróżniamy również sporą liczbę czynników ryzyka, które mogą predysponować daną osobę do rozwoju teleangiektazji. Są to między innymi:

wiek – teleangiektazje mogą pojawić się w każdym wieku, jednak najczęściej występują one u osób pomiędzy 18 a 35 rokiem życia oraz między 50 a 60 rokiem życia;
płeć – rozszerzone naczynka występują czterokrotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn;
problemy żylne w rodzinie – nadciśnienie żylne i skłonność do pojawiania się pajączków są dziedziczne;
ciąża – zmiany hormonalne w organizmie kobiety (wysokie stężenie żeńskich hormonów płciowych) sprawiają, że ściany naczyń żylnych są osłabione. W tym okresie wzrasta również objętość krwi krążącej, przez co dochodzi do rozciągania żył i do problemów z działaniem zastawek żylnych;
fotostarzenie skóry – z wiekiem naczynia krwionośne stają się słabsze, przez co stajemy się bardziej narażeni na występowanie pajączków, ale proces ten może zostać dodatkowo przyśpieszony w wyniku długotrwałej i zbyt częstej ekspozycji na promieniowanie słoneczne;
miejscowe sterydy – ich długotrwałe stosowanie, zwłaszcza w okolicy twarzy i dekoltu zwiększa ryzyko powstawania pajączków;
lasery biostymulujące – na przykład laser melonowo-neonowy;
nadwaga i brak ruchu – zbyt duży ciężar ciała to obciążenie dla organizmu, ale nasz styl życia też ma wpływ na rozszerzanie się naczynek. Długie godziny spędzane w siedzącej lub stojącej pozycji sprawiają, że prawidłowe krążenie krwi jest utrudnione;
nagłe wahania temperatur – należy unikać częstych wizyt w solariach, saunach czy komorach do krioterapii, a także gorących kąpieli;
nadmierne opalanie się – zbyt częste i długotrwałe opalanie, również w naturalnym świetle, może zwiększać ryzyko powstania pajączków;
wiatr – zwłaszcza zimą wiatr i duża wilgotność powietrza mogą powodować rozszerzanie się naczynek.

Teleangiektazje – objawy

U pacjentów, u których występują teleangiektazje objawy są dość charakterystyczne. Na skórze osób dotkniętych tym schorzeniem pojawiają się nitkowate, poszerzone zmiany o czerwonym zabarwieniu lub w sinoniebieskim kolorze. Mogą to być zmiany pojedyncze, występujące w grupach lub nawet rozlane w postaci rumienia. Najczęściej pojawiają one na nogach i na twarzy pacjentów. Objawy teleangiektazji mogą obejmować również tkliwość w miejscu występowania zmian oraz nieznaczne dolegliwości bólowe.

Jeśli podejrzewamy u siebie teleangiektazje zdjęcia pacjentów dotkniętych tym schorzeniem, mogą nam pomóc w ich weryfikacji. Oczywiście każdy przypadek jest nieco inny, jednak pajączki na nogach i twarzy są dość charakterystyczne. Dzięki temu, oglądając zdjęcia przykładowych zmian możemy je porównać z tymi, które występują na naszej skórze.

Rodzaje teleangiektazji i klasyfikacja medyczna

Teleangiektazje występujące u poszczególnych pacjentów różnią się zarówno pod względem przyczyn ich występowania, jak i między innymi wielkości czy miejsca występowania. Wyróżniamy w związku z tym 4 rodzaje teleangiektazji. Są to:

Teleangiektazje samoistne – są umiejscowione płytko pod skórą, a ich średnica wynosi około 0,1 mm. Nie ma konkretnej przyczyny ich występowania, a leczenie takich zmian jest trudne. Najczęściej pojawiają się u kobiet po 40 roku życia.
Teleangiektazje izolowane – zmianom tym nie towarzyszą żylaki oraz niewydolność żylna. Odchodzą pionowo w głąb skóry i są zaopatrywane przez żyłę odżywczą. Dzięki jej zamknięciu można osiągnąć dobry efekt leczenia takich zmian.
Teleangiektazje w przebiegu niewydolności żylnej – ich średnica może wynosić do 0,4 mm, przez co często przekraczają powierzchnię skóry. Zmiany te tworzą łatwo rozpoznawalne skupiska na bocznej powierzchni ud i często towarzyszą żylakom.
Teleangiektazje wtórne – małych rozmiarów zmiany o sinym zabarwieniu, przez co często są mylone z siniakami. Pojawiają się na skórze w wyniku przebytych urazów.

Teleangiektazje na nogach

Teleangiektazje na nogach (zwłaszcza na udach) zazwyczaj są pierwszą oznaką tego, iż u danego pacjenta rozwijają się choroby układu żylnego. W większości przypadków chodzi o przewlekłą niewydolność żylną, która prowadzi do powstania żylaków. Ich występowaniu sprzyja regularne spędzanie wielu godzin w pozycji siedzącej lub stojącej.

Teleangiektazje na twarzy

Problemem wielu osób jest zbyt czerwona twarz, przyczyny takiego specyficznego wyglądu skóry mogą być jednak bardzo różne. Warto przy tym pamiętać, że zaczerwieniona twarz może wynikać między innymi z teleangiektazji. Zmiany tego typu występujące na twarzy są charakterystyczne dla osób, które mają tak zwaną cerę naczynkową. Ale teleangiektazje twarzy towarzyszą również trądzikowi różowatemu i często pojawiają się u osób długotrwale stosujących maści sterydowe. Czerwona skóra na twarzy lub pajączki na nosie w początkowej fazie stają się widoczne na przykład pod wpływem emocji lub zmian temperatury. Wówczas zmiany zanikają samoistnie, ale z czasem się utrwalają. Teleangiektazje na twarzy pojawiają się najczęściej na policzkach i na brodzie, a także w okolicach nosa.

Jak leczyć teleangiektazje? Leczenie i laserowe zamykanie naczynek

Leczenie teleangiektazji jest jedynie objawowe i ma przynieść głównie efekty estetyczne. Dlatego też, zabiegi pozwalające na zmniejszenie lub usunięcie teleangiektazji są przeprowadzane przede wszystkim w klinikach medycyny estetycznej. Trzeba przy tym jednak pamiętać, że rozszerzone naczynka mogą być również objawem problemów w obrębie układu żylnego, dlatego często konieczne jest wykonanie USG naczyń żylnych.

Jak leczyć teleangiektazje? Istnieje kilka najczęściej stosowanych metod, do których należą:

Elektrokoagulacja – bezinwazyjna metoda z wykorzystaniem prądu o wysokiej częstotliwości. Do każdego z naczynek przykładana jest specjalna elektroda, która powoduje jego zamknięcie. Elektrokoagulację stosuje się zwykle do usuwania teleangiektazji na twarzy.
Skleroterapia – do naczynia krwionośnego wstrzykiwana jest substancja obliterująca. Efektem jej działania jest zarastanie światła naczynia krwionośnego. Jest to bardzo często stosowana metoda.
Laseroterapia – laserowe zamykanie naczynek opiera się na naświetlaniu skóry ze zmianami w postaci pajączków przy pomocy wiązki światła. W wyniku jej działania następuje termiczna koagulacja naczyń krwionośnych, czyli ich zamknięcie.
Zabiegi fizykoterapeutyczne – obejmują one zabiegi z użyciem lampy Solux z niebieskim filtrem, drenaż limfatyczny oraz jonoforezę (zastosowanie prądu stałego w celu usunięcia pajączków i zapobiegania poszerzania się naczynek).
Kriochirurgia – zamykanie naczynek na nogach i twarzy przy pomocy podtlenku azotu lub ciekłego azotu. Kriochirurgia jest stosowana u pacjentów, którzy nie mogą poddać się elektrokoagulacji.
Elektroliza – przerwanie ciągłości tkanek przy pomocy prądu stałego.
Termoliza – termiczna metoda niszczenia tkanek.

Przeciwwskazanie przed leczeniem teleangiektazji

Choć metody leczenia teleangiektazji nie są szczególnie inwazyjne, istnieją pewne przeciwwskazania do ich wykonywania. Należą do nich:

padaczka;
ciąża lub karmienie piersią;
bielactwo;
cukrzyca;
wszczepiony rozrusznik serca;
rozwinięta łuszczyca;
nadwrażliwość na światło;
problem z krzepliwością krwi lub stosowanie takowych leków;
metalowe implanty w obszarach teleangiektazji.

Potencjalne skutki uboczne usuwania teleangiektazji

U większości pacjentów efekty zastosowania leczenia teleangiektazji są satysfakcjonujące. Rokowanie u osób poddających się takim zabiegom są zazwyczaj dobre, ale należy pamiętać, że każdy przypadek jest inny. Zwłaszcza jeśli u pacjenta współistnieją czynniki ryzyka oraz choroby predysponujące, leczenie może okazać się nieskuteczne lub mogą pojawić się nawroty.

Skutki uboczne leczenia teleangiektazji to w niektórych przypadkach krótkotrwałe zasinienie, obrzęk i niewielkie dolegliwości bólowe. Stosunkowo rzadko pojawiają się również przebarwienia lub na skórze pozostają blizny. Przed wykonaniem konkretnego zabiegu warto więc zapytać specjalistę o to, jakie skutki uboczne mogą ewentualnie wystąpić.

Literatura

Kielar M.; Ocena wyników leczenia teleangiektazji metodą synergii elektrooptycznej.; Pol Przeg Chir 2010;82:292-215.
Kielar M, Noszczyk M.; Teleangiektazje. W: Chirurgia tętnic i żył. W. Noszczyk (red.), PZWL, Warszawa 2007.
Goldman MP.; Sclerotherapy: Treatment of varicose and telangiectatic leg veins. 2nd ed. Mosby-Year Book, St Louis 1995:1-519.
Grzegorz Biolik; Terapia teleangiektazji i żył siatkowatych; Kreo, 2011 – 14

Stop Żylakom